FEMME FATALE

ÖLDÜREN CAZİBE

Femme Fatale, kendisi de değişik motivasyonlara sahip olabilen bir erkeği, özellikle cinselliği kullanarak, tuzağına düşürdüğü söylemine dayalı bir kötü ruhlu kadın tiplemesinin tanımıdır. Fransızca'da "ölümcül kadın" anlamına gelir. Edebiyatta, sinemada ve güncel olayların aktarımında genelde cinsel açıdan tatmin olmaz azgın bir kadın olarak tasvir edilmektedir.

Femme fatale tiplemesi, şu veya bu şekilde, bütün kültürlerin efsanelerinde ve folklorunda yer etmiştir. Tarihin kaydettiği ilk örnekleri arasında, Sümer tanrıçası İştar ve Tevrat'ta yer alan Havva, Lilith, Delilah ve Lou Andreas-Salomé sayılabilir. 19. yüzyıldan itibaren, yükselen burjuvazinin ahlaki değerler anlayışı içinde, Batı kültüründe daha sık rastlanmaktadır. Tiplemenin örnekleri Oscar Wilde, Edvard Munch, Gustav Klimt gibi sanatçıların eserlerinde mevcuttur. Kadın hakları hareketinin gelişmesiyle ve muhtemelen bu harekete burjuvazinin bir tepkisi ve korkularının bir ifadesi olarak, femme fatale tiplemesi dimağlarda daha da geniş yer etmeye başlamış, daha da fazla sayıda örnek yaratılmıştır. Edebiyat ve resimle başlayan vurgu, sinemanın ortaya çıkması ve gelişmesiyle bu sanat dalına da taşınmıştır.

Kırgızlar ve Kazaklar’dan, Gökoğuz’lara pek çok Türk milletinin ve bu arada da Anadolu Türklerinin folklorunda yer etmiş “alkarısı” veya “albastı” da bir çeşit femme fatale olarak değerlendirilebilir. Türkiye'de özellikle Elazığ, Kahramanmaraş, Çukurova, Manisa ve Muğla'da canlı kalmış alkarısı inancı içinde, öncelikle lohusa dönemi yaşayan kadınlara ve bebeklerine musallat olmakla birlikte, genç kızlara, atlara ve nihayet erkeklere geleni de vardır. Bekar erkeklere sarışın ve güzel bir genç kadın görünümünde gelen alkarısı, sözlerine kanan erkekleri cezbettikten sonra, ciğerlerini söker ve derede yıkayıp yer.

Karakteristik özelliklerini şöyle sıralanabilir;

• Genelde ölüme sebebiyet veren her tür şeytani huyu bulunur.
• Fazlasıyla hırslıdır, parayı çok sever, ezici bir cazibesi vardır.
• Timsah gözyaşları döker ancak kimsenin göz yaşına bakmaz.
• Ortamda bulunan cici bici uslu dişileri yolunda engel olarak gördüğünden değil sıkıcı olduklarından öldürür. Yani femme fatale karakteri filmde kendi halinde uslu puslu kadını da öldürüyorsa bu o zavallıyı kendine rakip gördüğünden değildir. Çekil ayağımın altından tavırlarıyla öldürür onları.
• Güçlü erkekler tipi değildir, genellikle sevgili/koca olarak kendine "doğuştan kaybetmiş" karakterleri seçer. Mutlu, kendine güvenen erkeklerle sadece işbirliği yapar.
• Kendini sevdirmekten öte kendine tutkuyla bağlatan bu kadın, kendisi yüzünden iki erkeğin birbirine girmesine bayılır. Zavallı esas adam "Bırak layn o kızı" diye tüm masumiyetiyle kavgaya dalarken, fettan kadınımız da arkada şuh kahkahalar atar.
• Psikolojik açıdan geleneksel aile kavramı düşünüldüğünde femme fatale aslında zamanında ezilmiş kadın kaderini yaşarken sonradan bağımsızlığını ele alıp kimseye pabuç bırakmayan geçimsiz, entrikacı hale gelmiştir. Yani filmdeki kadın karakteri derinlemesine incelendiğinde genellikle görülürki femme fatale geçmişinde babası tarafından ezilen, ayrıldığı eşinden şiddet gören, bir takım maddi manevi baskılarla darbe görmüş kişilerden biridir. Sonradan da bitmek tükenmek bilmeyen intikam hırsıyla yaşıyor gibidir.
• İşine geldiğinde cilveli ve oynak biri gibi görünse de aslında son derece hissiz ve ilgisizdir. Donuk kadın sıfatı femme fatale için uygundur ancak öfkesi onu yerinde durmayan biri gibi gösterir.

  Fiziksel özellikleri ve aksesuarları;

  
  

• Esmer ya da sarışın genellemesi yanlış olur saç rengi değişkendir. Saçı siyahsa peruk da olabilir ya da kamuflaj amaçlı saçını siyaha ya da sarıya boyatmıştır. Kahverengi gibi yumuşak ara tonlar kullanılmaz. Uzun siyah elbisesine siyah saç çok yakışır. Uzun boylu ve dolayısıyla uzun bacaklıdır. Sarışın hatunlar da görülür ancak bir filmde sarı saçlı bir femme fatale görülürse bunun amacı masumiyetle kandırmak ya da kurbanına sarışın aptal imajı vermek içindir. Ama özünde sarışınsa da aptal değildir.
• Cinselliği de ayrı bir silah olarak kullandığından vücut düzgündür, bakımlıdır.
• İç çamaşırı olarak siyah dantelalı olanlardan ve jartiyer kullanırlar.
• Abartılı büyük siyah şapkaları, siyah camlı gözlükleri ve upuzun siyah çizmeleri çok sever. (Çizmelerin topukları ince ve sapladığında kafa delecek türdendir)
• Kırmızı renge bayılırlar, özellikle rujları ve ojeleri kırmızı olur. Kırmızı rengin anlamı kadının seksiliğini vurgulamanın yanı sıra ellerine ve dudaklarına ayrı bir dikkat çekmektir. Çünkü yalan ve entrikalarıyla dudaklarını çok fazla hareket ettiren bu kadının aynı zamanda elleri de ayrı bir sembolik unsurdur. Sinirlendiğinde tokat attığı görülür, itiş kakış sahnelerinde elini kaldırmaktan çekinmez. Bu sahnelerde fettan kadının dudaklarına, ellerine, bedenine çok yakın çekimler yapılır. Yalan söylerken ya da kırıcı ağır bir cümle kullanırken görüntüde sadece dumanlı bir dudak vardır sahnede.
• Gözleri şehla olur. Yarı kapalı ve dumanlı bakışları olur. Takma kirpik kullanırlar böylece upuzun süpürge gibi kirpiklerle derin ve delici bakışlar atmaya müsait hale gelirler. Ayrıca sigaralarını asla normal şekilde içmezler, uzun ince siyah ağızlık kullanırlar.
• Femme fatale genelde genç kadınlardan seçilse de zaman zaman yaşlı, olgun kadınlar da olabilir. Yaşının büyük olması erkek üzerindeki egemenliğini daha da arttırır, erkek anne psikolojisiyle maddi manevi her şeyini kadının ellerine bırakır. Genç yaşlı ayırt etmeksizin bütün femme fatale kadınlarının alkolle ilgili sorunu olur. Alkoliktir, makyajsız ve timsah gözyaşı dökerkenki hali koşarak uzaklaşılacak cinstendir.

Yazılı edebiyat karakterleri

Poison Ivy

Catwoman,

BloodRayne

Ada Wong

Carmen

Delilah

Hürrem Sultan

Inque (Batman Beyond'dan)

Minerva Mink

Tarihi şahsiyetler

Clodia (yaklaşık M.Ö. 95 - M.Ö. 50'li yıllar)

Salome (1. yüzyıl)

Lucrezia Borgia (14 Nisan veya 18 Nisan, 1480 - Haziran 24, 1519)

Mata Hari (7 Ağustos, 1876 - 15 Ekim, 1917)

Musidora (23 Şubat, 1889 - 11 Aralık, 1957)

Nita Naldi (1 Nisan, 1897 - 17 Şubat, 1961)